Quản lý comment (bình luận) trong WordPress

• Bài số: 14
• Năm thực hiện: 2018
• Video hướng dẫn: Không
• Thuộc dự án: Hướng dẫn sử dụng WordPress cho người mới

Các bình luận (comment) là một phần rất quan trọng của website, nó giúp độc giả nói lên suy nghĩ, thắc mắc của bản thân, nó cho phép tác giả hồi đáp, tương tác với người đọc, và nó tiết lộ cho chủ web nhiều ý tưởng mới về nội dung.

Hôm nay chúng ta sẽ tập trung vào phần tùy biến các tính năng comment mặc định của WordPress. Vì mặc dù bạn có thể chèn comment Facebook hoặc các ứng dụng comment khác (như Disqus), thì trên thực tế comment mặc định của WordPress vẫn cực kỳ phổ biến do tính đơn giản, dễ dùng, hỗ trợ tốt cho SEO & dĩ nhiên cả miễn phí nữa.

---

A. Người dùng gửi bình luận như thế nào?

Phần cuối mỗi bài viết sẽ là phần người dùng gửi bình luận, trông nó giống như thế này:

Bố cục sẽ khác nhau tùy từng giao diện (theme), nhưng bao giờ cũng có 4 trường thông tin:

• Comment: tức là nội dung của bình luận
• Name: tên của người gửi bình luận
• Email: địa chỉ email của người gửi bình luận
• Website: trang web của người gửi bình luận

Trong đó chỉ có trường website là không bắt buộc điền, còn 3 trường đầu người dùng phải điền mới gửi được. Email có thể được dùng để báo cho người gửi bình luận biết nếu câu hỏi của họ được tác giả hoặc ai đó trả lời, địa chỉ email cũng giúp hiển thị ảnh avatar nếu người dùng email đó đã đăng ký với dịch vụ ảnh avatar toàn cầu có tên là Gravatar. Nói thêm là địa chỉ email sẽ không hiện ra ngoài, chỉ chủ website mới biết địa chỉ email của người gửi bình luận.

OK, tiếp theo chúng ta bắt đầu vào phần thiết lập nhé.

---

B. Tùy chỉnh dựa trên các thiết lập có sẵn

Ở Dashboard (bảng tin), các tùy chỉnh liên quan đến bình luận trên WordPress bạn tìm ở phần Cài đặt > Thảo luận (với giao diện tiếng Anh là Settings > Discussion):

Giao diện tùy chỉnh hiện ra như thế này:

Chúng ta sẽ đi vào chi tiết từng phần.

1. Tùy chọn mặc định cho bài viết / trang. Tắt comment trên WordPress nếu muốn

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này (tick dấu v nghĩa là được chọn, dưới đây là các thiết lập mặc định khi bạn tạo blog):

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng (ô trống là bỏ chọn, dưới là các thiết lập được tôi thay đổi rồi – nó thích hợp với tôi, bạn tất nhiên có thể chọn khác):

Giải thích ý nghĩa:

• Gửi thông báo tới bất kỳ trang nhật ký trực tuyến nào được bài viết này liên kết tới: nghĩa là nếu bài viết của bạn liên kết đến các blog khác, họ sẽ nhận được thông báo là bạn đang liên kết đến họ. Điều này rất có ý nghĩa về mặt xây dựng các mối quan hệ, chẳng hạn điều này tạo ra cơ hội họ liên kết ngược lại hay ít nhất là biết đến sự tồn tại của bạn! Về mặt cá nhân, trước đây tôi bỏ tick tính năng này, giờ suy nghĩ kỳ thì tôi lại tick chọn vì thấy lợi ích của nó.
• Cho phép liên kết các thông báo từ các blog khác (pingbacks và trackbacks) trên các bài viết mới: nghĩa là nếu các blog khác (hoặc chính blog của bạn) liên kết tới bài viết nào đó trên trang của bạn thì ở ngay bên dưới bài viết đấy sẽ có thông báo bài viết cụ thể nào đang trỏ tới. Thường thì bạn nên bỏ chọn phần này vì nó tạo ra các liên kết không dự tính được, và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến SEO. Lựa chọn cá nhân: bỏ chọn.
• Cho phép mọi người gửi phản hồi cho bài viết mới (*): khi bạn tick vào tùy chọn này nghĩa là bạn đồng ý cho mọi người gửi bình luận trên các bài viết mới của bạn, nếu bạn bỏ chọn cái này nghĩa là bạn tắt tính năng bình luận trên các bài viết mới. Nếu không phải là trường hợp đặc biệt (chẳng hạn như bị spam quá mức, hoặc đề tài dễ gây tranh cãi nên tác giả muốn đóng phần bình luận), đa số mọi người để mở tính năng bình luận để tăng tương tác với người đọc. Lựa chọn cá nhân: tick chọn.

(*) Tôi cần giải thích thêm một chút ở phần này cho những ai quan tâm. Việc thay đổi ở thiết lập này sẽ không áp dụng cho các bài viết cũ mà chỉ áp dụng cho các bài viết mới (kể từ thời điểm lưu thiết lập). Điều này nghĩa là nếu trước đây bạn khóa bình luận, rồi sau đó bạn mở lại thì các bài viết cũ vẫn bị khóa bình luận. Ngược lại nếu trước đây bạn mở bình luận và bây giờ khóa thì chỉ khóa bình luận của bài mới sau này, các bài viết cũ vẫn mở comment.

Còn câu cuối cùng: Những tùy chọn này có thể được chỉnh riêng cho từng bài viết/trang. 

Ý của câu trên là, các thiết lập này là toàn cục, áp dụng lên toàn trang web, nhưng một bài viết cụ thể được phép điều chỉnh theo ý riêng, ví dụ như thiết lập bình luận của tất cả bài viết là mở, nhưng một bài cụ thể nào đó bạn chủ động khóa bình luận vẫn được. Điều ngược lại cũng đúng. Mường tượng dễ hiểu thì điều này giống kiểu: phép vua thua lệ làng.

Muốn điều chỉnh mở/tắt comment trên một bài viết cụ thể, ở trình biên tập (sửa bài hoặc đang viết bài) bạn kéo xuống cuối sẽ thấy tùy chọn như thế này:

Ở đây bạn có quyền thay đổi các lựa chọn khác với thiết lập mặc định của toàn bộ website.

2. Các tùy chọn khác về comment

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này (những cái được tick là thiết lập mặc định):

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng:

Giải thích ý nghĩa:

• Tác giả của phản hồi phải cung cấp tên và email: điều này có nghĩa là người bình luận phải điền tên và địa chỉ email mới gửi bình luận được. Nếu bạn bỏ chọn cái này, người gửi không cần điền tên và email vẫn gửi được bình luận. Theo mặc định, tùy chọn này được tick, nó có tác dụng giảm spam phần nào, và làm người gửi có ý định nghiêm túc hơn. Ngoài ra một tác dụng bổ sung rất có ích sau này là giúp hiển thị ảnh đại diện (avatar – xem ở phần 7). Lựa chọn cá nhân: giữ nguyên tick chọn như mặc định.
• Thành viên phải đăng ký và đăng nhập để phản hồi: điều này có nghĩa là người bình luận phải đăng ký thành viên với website sau đó cần đăng nhập mới trả lời bình luận được. Đây là yêu cầu quá cao trong phần lớn trường hợp. Và đa số chẳng ai muốn phiền phức như vậy chỉ để gửi comment. Vì lý do đó bạn nên bỏ tùy chọn này. Theo mặc định, tùy chọn này cũng không được tick. Lựa chọn cá nhân: bỏ chọn.
• Tự động tắt chức năng gửi phản hồi nếu bài viết cũ hơn  ngày: điều này có nghĩa là sau 14 ngày bài viết sẽ khóa tính năng bình luận. Con số 14 có thể tùy chỉnh được, tức là bạn có thể tăng giảm tùy ý. Thông thường bạn nên bỏ không chọn tính năng năng này, điều đó cho phép bài của bạn được phép bình luận mãi mãi. Theo mặc định tùy chọn này cũng không được tick. Lựa chọn cá nhân: bỏ chọn.
• Dùng chức năng chia lớp phản hồi với  2 3 4 5 6 7 8 9 10  lớp trả lời: điều này nghĩa là các bình luận có độ sâu tối đa 5 lớp, với số lượng lớp có thể thay đổi được. Nếu ai đó bình luận, bạn vào trả lời bình luận ở phần bình luận của anh ta thì đó là lớp thứ nhất, anh ta lại vào trả lời bình luận tiếp ngay dưới bình luận vừa xong của bạn thì đó là lớp thứ hai. Nếu bạn từng thấy các comment tranh luận chồng chồng lớp lớp trên Facebook thì nó cũng giống như vậy đấy. Bạn không phải điều chỉnh gì ở đây cả, con số 5 là ổn rồi. Lựa chọn cá nhân: giữ nguyên tick chọn như mặc định.
• Chia phản hồi thành nhiều trang với  phản hồi cấp cao nhất trong mỗi trang và trang  cuối cùng đầu tiên  được dùng làm trang đầu tiên. 
  Phản hồi được hiển thị với những phản hồi  cũ hơn mới hơn  ở đầu mỗi trang: bình thường cái này bỏ chọn, tính năng này bạn chỉ dùng khi bài viết có rất nhiều bình luận. Rắc rối với bài viết có hàng trăm bình luận là độ dài của nó sẽ rất khủng khiếp, chắc chắn nó ảnh hưởng đến tính tiện dụng và tốc độ tải trang. Giải pháp cung cấp ở đây là chia bình luận thành nhiều trang, chẳng hạn như ở trên có ý là cứ 50 bình luận thì lại được chia thành một trang, trang có bình luận mới nhất sẽ làm trang hiển thị đầu tiên, và trong mỗi trang đó, phản hồi cũ hơn sẽ lên trước. Nếu bạn dùng tính năng này hãy thoải mái thay đổi tùy chọn sao cho ưng ý thì thôi, thí dụ thay vì 50 bạn có thể chuyển thành 20 thôi, thay vì để cũ hơn bạn có thể chuyển thành mới hơn.

3. Gửi email cho tôi khi có ai đó comment 

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này (những cái được tick là thiết lập mặc định):

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng:

Giải thích ý nghĩa:

• Có ai đó gửi phản hồi: mặc định tính năng này được tick, nhưng bạn nên bỏ chọn đặc biệt nếu trang của bạn có nhiều bình luận. Bởi vì nếu không làm vậy, hòm thư của bạn sẽ chật cứng email. Bạn yên tâm là nếu bạn hay đăng nhập vào blog thì bạn sẽ chẳng bỏ lỡ bất cứ bình luận nào đâu, vì WordPress có thông báo rất rõ ràng hiện đang có bao nhiêu bình luận mới (ở góc trên bên tay trái gần tên trang web).
• Có phản hồi chờ xét duyệt: vì lý do tương tự, bạn cũng nên bỏ chọn.

4. Trước khi comment được đăng

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này (cái được tick là thiết lập mặc định):

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng (cái được tick là thay đổi riêng của tôi phù hợp với ý định của mình):

Giải thích ý nghĩa:

• Nhận xét phải chờ kiểm duyệt: điều này có nghĩa là bất kỳ bình luận nào cũng phải được duyệt mới hiện ra ngoài được, theo mặc định là không được tick, nhưng bạn nên tick tùy chọn này, nó giúp trang web của bạn giảm tình trang spam tối đa. Không tin ư, bạn có thể bỏ tick 1 tháng xem thế nào! Lựa chọn cá nhân: tick chọn.
• Người gửi phản hồi đã từng có phản hồi được chấp nhận: ý là nếu ai đó bình luận mà trước đây bình luận của họ đã được duyệt rồi thì bình luận này của họ sẽ được tự động đăng mà không phải chờ phê duyệt nữa, tính năng này cũng hay, nhưng để đảm bảo chống spam, bạn nên bỏ tick tùy chọn này. Lựa chọn cá nhân: bỏ chọn.

5. Xét duyệt phản hồi/comment

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này:

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng:

Giải thích ý nghĩa:

• Phần này chỉ có ý nghĩa nếu ở phần 4 bạn không yêu cầu xét duyệt bình luận – tức là không tick tùy chọn đầu tiên (comment sẽ được đăng ngay khi độc giả gửi). Lựa chọn như vậy làm khu vực comment của bạn có khả năng bị spam rất cao, do vậy ở phần này bạn thiết lập một bộ lọc nhỏ bổ sung để hạn chế các bình luận như vậy.
• Giữ một phản hồi trong hàng đợi nếu nó chứa  liên kết hoặc nhiều hơn. (Tính chất chung của các phản hồi spam là có nhiều liên kết): đây là một đặc điểm của bình luận spam, họ thường cố gắng tìm backlink, hoặc traffic bằng cách đặt những liên kết không liên quan (không liên quan ở đây ý là đến bài viết của bạn, nhưng dĩ nhiên nó đem lại lợi ích riêng cho họ, thường là tiền bạc hoặc danh tiếng). Bạn có thể tùy chỉnh con số này xuống 1 nếu muốn.
• Nếu nội dung chứa tên, liên kết, thư điện tử hay IP, bình luận sẽ bị đưa vào danh sách chờ xét duyệt. Mỗi dòng một từ hoặc IP. Chuỗi kí tự nằm trong từ cũng được tính, ví dụ “press” cũng được tính là xuất hiện trong “WordPress”: điều này có nghĩa là nếu bình luận chứa một từ nào đó bạn sẽ không đăng nó ngay mà sẽ phải chờ xét duyệt, cũng vậy đối với IP nào đấy từng có lịch sử spam hoặc quá khích bạn cũng không muốn comment của họ xuất hiện ngay.
• Với những ai mà phần 4 tick chọn bắt buộc xét duyệt mọi comment thì phần 5 này không có ý nghĩa, và bạn không phải làm gì cả.

6. Danh sách đen comment

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này:

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng:

Giải thích ý nghĩa:

• Phần này khá giống phần 5, vì nó cũng là bộ lọc comment, nhưng khác ở chỗ nó không liên quan đến phần 4.
• Ý nghĩa của phần 6 này là các comment mà có những từ nào đó sẽ ngay lập tức chuyển thẳng vào thùng rác chờ xóa (chẳng phải chờ xét duyệt luôn), thí dụ các bình luận có những từ chửi tục chẳng hạn. Cái này sẽ rất có ích nếu blog của bạn cực kỳ sôi động & bạn đã trải nghiệm nhiều comment tiêu cực tại blog của mình, việc kiểm tra thủ công comment khi ấy sẽ rất vất vả, lọc tự động lúc này sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức.
• Thường ít blog nào sôi động quá mức ở phần comment như vậy nên đa số phần này để trống.

7. Ảnh đại diện

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này:

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng:

Giải thích ý nghĩa:

• Hình ảnh đại diện sẽ theo bạn từ nhật ký trực tuyến này đến nhật ký khác, hiển thị bên cạnh tên của bạn khi bạn bình luận tại các trang mạng hỗ trợ hiển thị ảnh đại diện. Tại đây bạn có thể cho phép hiển thị ảnh đại diện của những người bình luận trên trang mạng của bạn: điều này nghĩa là bạn cho phép người dùng và bản thân bạn sử dụng ảnh đại diện mỗi khi comment.
• Ảnh đại diện này ở đâu ra? Ảnh đại diện theo mặc định dựa trên địa chỉ email khi người dùng đăng ký tại hệ thống avatar toàn cầu của WordPress tại địa chỉ: https://gravatar.com/ Nếu bạn là chủ website bạn có thể up ảnh đại diện khác theo ý của mình, người bình luận thì không làm được như vậy, họ sẽ chỉ có avatar nếu họ đăng ký tại gravatar.

7.1 Đánh giá phù hợp độ tuổi

Phần này vẫn thuộc về avatar, nó liên quan đến ảnh đại diện của bạn có phù hợp với độ tuổi nào?

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này:

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng:

Ý nghĩa của nó rất rõ ràng rồi nên mình không cần giải thích gì thêm. Thường thì bạn để ảnh đại diện là G, phù hợp với mọi đối tượng.

7.2 Ảnh đại diện mặc định

Đây là nội dung tiếng Anh của phần này:

Còn đây là phần nội dung tiếng Việt tương ứng:

Phần này dùng trong trường hợp người gửi bình luận chưa đăng ký trên gravatar nên họ sẽ không có ảnh đại diện của riêng mình, khi ấy tùy theo ý thích bạn có thể chọn ảnh đại diện cho họ. Hình người vô danh như mặc định là lựa chọn khá hợp lý. Nếu bạn muốn phần comment trông đẹp mắt hơn bạn có thể chọn hình khác.

---

C. Sử dụng plugin để chống spam

WordPress là mã nguồn phổ biến nên các đối tượng spam rất thông thạo & hay nhắm đến website nào dựa trên nền tảng này.

Các tùy chỉnh mặc định của WordPress chỉ ngăn chặn spam được phần nào, để chặn tốt hơn bạn cần sử dụng plugin có tên gọi Akismet Anti-spam. Đây là plugin của chính chủ Automatic – là người phát triển WordPress.

Để sử dụng trước tiên bạn cần cài đặt plugin, sau đó lấy mã số gọi là API key để plugin chính thức hoạt động.

Plugin này tốt thật nhưng hơi khó khăn một chút khi đăng ký cho những người mới, bạn chịu khó làm theo từng bước là được.

Bước 1: Kích hoạt plugin

Vào khu vực plugin đã cài đặt (tiếng Việt: Gói mở rộng > Đã cài đặt; tiếng Anh: Plugins > Installed Plugins):

Tiếp đến bạn nhấn vào chữ Activate màu xanh ngay bên dưới tên plugin:

Bước 2: Nhập API key

Sau khi Activate, chữ này chuyển thành Settings (Cài đặt). Bạn nhấn vào Settings để bắt đầu cài đặt:

Một cửa số bật ra như thế này, bạn nhấn vào Get your API key:

Sau đó bạn đăng ký một tài khoản với WordPress và làm theo hướng dẫn. Sẽ có yêu cầu kích hoạt gửi qua email. Sau khi kích hoạt bạn sẽ thấy một cửa sổ hiện ra như dưới đây. Bạn click vào phần khung chữ nhật màu đỏ:

Một cửa sổ lại bật ra gợi ý bạn trả 48$ cho dịch vụ chống spam, tất nhiên vì miễn phí cũng hoạt động tốt nên bạn kéo thanh trượt về 0 USD cho tiết kiệm, rồi nhấn Create Subscription:

API key sẽ hiện ra cho bạn:

Bạn copy mã số này (của bạn sẽ khác của tôi nhé – mỗi người một mã số riêng) và paste vào ô mã số API key ở phần settings:

Rồi bạn nhấn Connect with API key. Thế là xong, trang web của bạn được bảo về chống lại spam rồi.

---

D. Phê duyệt, trả lời, sửa, xóa comment

Ở trên nói đến các thiết lập nền tảng cho phần comment, sau khi làm hoàn chỉnh hiếm khi bạn quay trở lại.

Thực tế thì phần phê duyệt, trả lời, sửa, xóa bình luận mới là phần bạn làm việc thường xuyên nhất.

Khi có bình luận mới, WordPress sẽ thông báo cho bạn như thế này:

Ở đây báo là bạn có 1 bình luận mới. Bạn click vào đó nó sẽ chuyển bạn sang phần phê duyệt, sửa, xóa comment:

Các bình luận chưa phê duyệt có đường bao màu đỏ ở góc trái.

Các thao tác bạn có thể làm với bình luận bao gồm:

• Chấp nhận (Approve): click vào nghĩa là bạn đồng ý cho comment được hiện ra ngoài (phê duyệt)
• Trả lời (Reply): click vào để trả lời comment
• Sửa nhanh (Quick Edit): sửa nhanh comment
• Chỉnh sửa (Edit): sửa comment, nó cũng tương tự sửa nhanh nhưng chi tiết hơn
• Lịch sử (History): lịch sử chỉnh sửa & các thao tác với comment
• Spam: đưa comment spam vào thùng spam (một thời gian sau sẽ bị xóa)
• Xóa tạm (Trash): xóa tạm bình luận (một thời gian sau sẽ bị xóa hẳn)

Thông thường bạn sẽ không sửa comment của người bình luận vì lý do tôn trọng nguyên trạng, kể cả trong trường hợp họ viết sai chính tả (trong trường hợp này, khi trả lời, bạn nên trích dẫn lại bình luận của họ, và viết lại đúng chính tả của bình luận, trong khi comment gốc của khách vẫn được giữ nguyên).

Nếu hoàn toàn không hài lòng về comment nào đấy của khách bạn nên tranh luận công khai hoặc xóa nó đi. Lựa chọn là ở bạn.

Nếu comment vô nghĩa, hoặc/và hoàn toàn vì mục đích SEO (họ thường để lại các đường link trong bình luận, hoặc đường link trong phần web), thì bạn hãy tick spam cho nó.

---

E. Sử dụng plugin hỗ trợ cho khu vực bình luận

Hiện có một plugin làm rất tốt công việc hỗ trợ cho khu vực bình luận của comment. Nó có tên wpDiscuz, với nhiều ưu điểm như:

• Giao diện đẹp, phân lớp bình luận rõ ràng, tiện lợi cho người dùng
• Tăng tính tương tác giữa những người bình luận
• Nhiều chức năng bổ sung rất mạnh mẽ

Bạn có thể đọc bài viết hướng dẫn cách sử dụng plugin wpDiscuz ở đây.

Bài tiếp theo: Các cài đặt Viết, Đọc & Thư viện của WordPress.