Tóm tắt: Trình bày dạng danh sách gạch đầu dòng giúp chia nhỏ các khối văn bản lớn, làm các bài viết phức tạp trở nên dễ nắm bắt hơn, và làm các thông tin chính nổi bật.
Đôi khi cách tốt nhất để trình bày thông tin là sử dụng danh sách gạch đầu dòng. Danh sách gạch đầu dòng thu hút sự chú ý, hỗ trợ cho việc đọc quét, làm ngắn nội dung và cho thấy mối quan hệ giữa các đầu mục.
Web thường không phải là nơi để viết dài hay viết tường thuật (narrative). Thay vào đó, người đọc trên web ưu thích các định dạng dễ cho việc quét thông tin, điều đó cho phép họ dễ dàng bỏ qua các khối văn bản để chuyển sang phần mình thích.
Có nhiều kỹ thuật định dạng web giúp chia nhỏ các khối văn bản lớn. Cùng với bôi đậm, thụt lề, giãn dòng, và mã màu, thì danh sách gạch đầu dòng là một trong các phương thức hiệu quả nhất hỗ trợ khả năng đọc hiệu quả trên web.
Vài chấm tròn nhỏ sẽ thu hút ánh mắt và có thể làm ý tưởng phức tạp trở nên dễ hiểu. Người đọc nhận thức được chấm tròn như là cách để có được nội dung ngắn gọn và ưu tiên hơn.
Không có gì bất ngờ, trong nghiên cứu về tính khả dụng, chúng tôi quan sát thấy người đọc bị lôi cuốn rất lớn bởi danh sách gạch đầu dòng. Người đọc trên web muốn một bản tóm tắt nội dung nhanh chóng.
So sánh hai phiên bản dưới đây. Bạn có thể để ý thông tin dạng danh sách trong phiên bản 2 dễ đọc hơn. Lý do bởi vì các dịch vụ được liệt kê rõ ràng theo chiều dọc trên từng dòng riêng biệt. Trái lại, trong phiên bản 1, người đọc phải tìm kiếm chúng trong đoạn văn bản ít được cấu trúc hơn.
Phiên bản 1
Dịch vụ Spa trọn gói của chúng tôi bao gồm chỗ ở hai đêm, hai lựa chọn trị liệu spa 50 phút, hai suất ăn sáng tại phòng, giỏ quà khi đến.
Phiên bản 2
Dịch vụ Spa trọn gói của chúng tôi bao gồm:
- Chỗ ở hai đêm
- Hai lựa chọn trị liệu Spa 50 phút
- Hai suất ăn sáng tại phòng
- Giỏ quà khi đến
Bạn không cần lo lắng là phiên bản 2 sẽ lấy nhiều không gian theo chiều dọc hơn. Người dùng không bận tâm về việc phải cuộn trang nếu (và chỉ nếu) họ cảm thấy họ sẽ có được thông tin hấp dẫn khi mắt họ di chuyển xuống dưới màn hình.
Trong thực tế, website cho cảm giác chào đón và dễ hiểu bởi vì cách sử dụng thích hợp các dấu gạch đầu dòng sẽ thấy rằng người dùng cuộn chuột nhiều hơn là website đẩy người dùng đi bằng các bức tường văn bản lớn.
7 mẹo để trình bày danh sách gạch đầu dòng
1, Viết các đầu mục có độ dài xấp xỉ bằng nhau.
Danh sách dạng gạch đầu dòng cho hiệu quả cao nhất khi chúng bao gồm các đầu mục liên quan tới nhau. Các đầu mục cần phải chia sẻ cấp độ quan trọng ngang nhau.
Khi có thể, viết các đầu mục với độ dài tương đương nhau, vì thế mà không có cái nào sẽ lấn át cái khác. Giữ hình dạng đồng nhất giúp làm đẹp mắt và danh sách trông ít nhộn nhạo hơn.
Không nên
Gói các sản phẩm cần mang theo khi cắm trại:
- Túi ngủ
- Đồ tắm để khi chúng ta ra ngoài thác nước
- Kem chống nắng
- Áo khoác chống nước cho những ngày mưa. Chúng ta biết là có những ngày mưa bão sớm chớp rất to.
Nên
Gói các sản phẩm cần mang theo khi cắm trại:
- Túi ngủ
- Đồ tắm
- Kem chống nắng
- Áo khoác chống nước
—
2, Chỉ sử dụng danh sách dạng số khi trình tự hoặc số lượng của danh mục là thực sự quan trọng.
Danh sách dạng số thường được dành riêng cho trường hợp mà các danh mục phải xuất hiện dưới dạng thứ tự đặc biệt, thí dụ như là các bước cần xử lý hoặc khi cần thể hiện số lượng là điều quan trọng, ví dụ như danh sách top 10.
Nếu thứ tự hoặc số lượng của đầu mục không thành vấn đề thì bạn đừng sử dụng danh sách dạng số. Làm như vậy tạo ra sự nhầm lẫn: trong nghiên cứu kiểm tra người dùng của chúng tôi, mọi người có suy nghĩ sai lầm là họ cần hoàn thành tất cả các bước đầy đủ trong danh sách dạng số, trong khi họ chỉ cần chọn một trong các lựa chọn mà thôi.
Không nên
Hãy liên hệ với chúng tôi bằng bất của phương thức nào dưới đây:
- Qua form liên hệ online
- Chat
- Điện thoại
- Gặp trực tiếp
Nên
Hãy liên hệ với chúng tôi bằng bất của phương thức nào dưới đây:
- Qua form liên hệ online
- Chat
- Điện thoại
- Gặp trực tiếp
—
3, Sử dụng cấu trúc câu song song cho các mục trong danh sách
Mỗi danh mục phải có định dạng câu nhất quán. Các từ ngữ đa dạng có thể không đúng chính tả và có thể làm chậm (hoặc thậm chí gây nhầm lẫn) cho người đọc.
Cấu trúc danh mục theo cùng một phong cách. Hãy đảm bảo mỗi danh mục dạng danh sách bắt đầu với cùng một kiểu khi nói (ví dụ danh từ, động từ) và chúng phải là các câu hoàn chỉnh hoặc không hoàn chỉnh giống nhau.
Không nên
Vui lòng làm theo các quy tắc được dán trên công viên:
- Để rác ở nơi quy định.
- Động vật có thể bị giật mình bởi tiếng ồn lớn.
- Vạch màu vàng đánh dấu nơi bạn có thể đứng.
- Mọi người đều có trách nhiệm giữ công viên sạch sẽ.
Nên
Vui lòng làm theo các quy tắc được dán trên công viên:
- Để rác ở nơi quy định.
- Không làm ồn.
- Đứng bên trong khu vực được đánh dấu bằng vạch màu vàng.
- Giữ công viên sạch sẽ.
Danh sách thứ hai tốt hơn bởi vì mỗi cụm từ bắt đầu với cùng một kiểu từ – trong trường hợp này là động từ.
—
4, Tránh lặp lại cùng một từ ở đoạn đầu mỗi danh sách.
Khi có thể hãy bỏ quả các từ như “a” (một), “am” (là) hoặc “the” (cái) và các từ lặp lại ở đầu mục mỗi danh sách. Phân biệt các từ khoá ngay từ đầu mỗi danh sách làm các đầu mục dễ phân biệt hơn.
Không nên
Làm sao chọn được quả dứa chín:
- Hãy ngửi nó. Nó phải có mùi rất ngọt ngào.
- Hãy cầm nắn nó. Nó phải cho cảm giác chắc nhưng vẫn mềm.
- Hãy nhìn màu nó. Nó phải có màu vàng kim loại.
Nên
Làm sao chọn được quả dứa chín:
- Ngửi nó. Nó phải có mùi rất ngọt ngào.
- Cầm nắn nó. Nó phải cho cảm giác chắc nhưng vẫn mềm.
- Nhìn màu nó. Nó phải có màu vàng kim loại.
—
5, Giới thiệu danh mục với đoạn hoặc câu mô tả rõ ràng.
Đoạn giới thiệu (các từ được sử dụng trước danh mục) là quan trọng bởi vì nó giúp người đọc biết danh mục này là về điều gì và tại sao nó lại đáng lưu tâm.
Đoạn giới thiệu không bắt buộc phải là câu hoàn chỉnh nếu mỗi từ trong danh mục giúp hoàn chỉnh nghĩa của nó.
Không nên
Nghỉ mát ở British Columbia:
- Đi bộ
- Viện bảo tàng nghệ thuật
- Chèo thuyền trên hồ
Đoạn giới thiệu (Nghỉ mát ở British Columbia) không mô tả đầy đủ danh sách. Ngoài ra danh sách này bao gồm nhiều thứ được thực hiện trong kỳ nghỉ, nhưng Viện bảo tàng nghệ thuật không phải là cụm từ mô tả hoạt động.
Nên
Kỳ nghỉ mát của chúng tôi ở British Columbia bao gồm:
- Đi bộ trên núi
- Ghé thăm bảo tàng nghệ thuật
- Chèo thuyền trên hồ
—
6, Giữ định dạng thống nhất.
Dưới đây là những quy tắc cơ bản cho việc viết hoa và chấm câu:
- Nếu danh mục là các câu thì bạn cần viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi từ trong danh sách và sử dụng dấu chấm câu.
- Nếu danh mục là không hoàn chỉnh bạn không cần sử dụng dấu chấm câu. Bạn cũng không cần viết hoa chữ cái của từ đầu tiên trong danh sách. Dầu vậy, chúng tôi khuyên bạn vẫn nên viết hoa từ đầu tiên, điều đó giúp dễ đọc quét hơn.
Không nên
Nếu bạn thấy vụ việc bắt nạt:
- đứng lên bảo vệ người bị bắt nạt
- nói với người lớn về tình huống đó
- khuyến khích người bị bắt nạt nói chuyện với người lớn
- cho thấy sự hỗ trợ bằng cách thể hiện sự quan tâm của bạn
Các câu trên không được viết hoa và không kết thúc ở cuối với dấu chấm.
Nên
Nếu bạn thấy vụ việc bắt nạt:
- Đứng lên bảo vệ người bị bắt nạt.
- Nói với người lớn về tình huống đó.
- Khuyến khích người bị bắt nạt nói chuyện với người lớn.
- Cho thấy sự hỗ trợ bằng cách thể hiện sự quan tâm của bạn.
Không nên
Bạn có thể bảo vệ môi trường bằng cách:
- Tái sử dụng giấy và các sản phẩm nhựa.
- Ít sử dụng sản phẩm dùng một lần.
- Ủng hộ quần áo hoặc các vật dụng bạn không dùng nữa.
- Đi xe đạp hoặc đi bộ thay vì lái xe.
Danh sách này là không hoàn thiện, do vậy nó không yêu cầu dấu chấm ở cuối.
Nên
Bạn có thể bảo vệ môi trường bằng cách:
- Tái sử dụng giấy và các sản phẩm nhựa
- Ít sử dụng sản phẩm dùng một lần
- Ủng hộ quần áo hoặc các vật dụng bạn không dùng nữa
- Đi xe đạp hoặc đi bộ thay vì lái xe
—
7, Đừng lạm dụng các danh sách, bởi vì như thế chúng sẽ giảm hiệu quả.
Như bất cứ kỹ thuật thiết kế đồ họa nào, sử dụng quá nhiều điều gì tốt có thể lại có hại. Gặp một trang với toàn là các dấu chấm và thụt đầu dòng có thể gây chán nản. Lựa chọn những thứ bạn muốn nhấn mạnh một cách khôn ngoan. (Có hơi nhiều cấu trúc dạng danh sách trong bài viết này, nếu bạn không để ý chúng là các ví dụ kiểu trước-sau.)
Danh sách theo chiều dọc là kiểu tốt nhất khi bạn có từ 3 đầu mục trở lên và bạn muốn thu hút sự chú ý của người đọc. Danh sách ngắn hơn (đầu mục ít hơn ba) nói chung là gượng ép và chúng sẽ thường hoạt động tốt hơn khi bạn để trên cùng một dòng.
Tránh nhúng danh sách bên trong danh sách, chúng làm cho việc theo dõi trở nên khó khăn hơn. Nếu bạn phải trình bày nhiều cấp bậc danh sách, tạo định dạng danh sách gạch đầu dòng khác cho mỗi cấp bậc.
Lưu ý
Đây là hướng dẫn chung khá tốt. Dẫu vậy, mỗi công ty hoặc tổ chức có thể có lựa chọn cách xử lý định dạng khác.
Nếu công ty bạn theo hướng dẫn định dạng, hãy kiểm tra hướng dẫn trước khi quyết định quy tắc nào sẽ theo.
Một khía cạnh quan trọng để viết tốt là định dạng nội dung cần nhất quán qua toàn bộ nội dung của bạn và cả trang web.
Kết luận
Danh sách chiều dọc thu hút ánh mắt và làm các thành phần trong danh sách nổi bật lên. Vì vậy, chúng hiệu quả hơn danh sách cùng dòng (inline lists) ở chỗ làm các điểm chính dễ đọc quét, tham khảo và tiếp thu hơn.
(Dịch từ bài viết 7 Tips for Presenting Bulleted Lists in Digital Content by HOA LORANGER on April 9, 2017 – Nielsen Norman Group)
