Bạn tìm kiếm ở sự hài hước điều gì, và phong cách hài hước nào hấp dẫn (appeals) bạn? Nghiên cứu tập trung vào các kiểu hài hước khác nhau (different humor styles) và phân biệt (distinguishes) nó ra thành bốn loại.
- Hài hước kiểu kết nối (affiliative humor). Điều này liên quan (involves) đến việc kể những câu chuyện cười về những thứ mà bất kỳ ai cũng có thể cười được (everyone might find funny). Mục tiêu là sử dụng sự hài hước để đưa con người lại gần nhau (bring people together) và tìm thấy tiếng cười trong cuộc sống mỗi ngày. Kiểu kể truyện hài hước như Jerry Seinfeld tập trung vào hài kịch thường ngày đại diện cho loại phong cách này (represents this sort of humor). Mục tiêu là tạo ra cảm giác gắn kết (sense of fellowship), hạnh phúc và trạng thái lành mạnh (well-being). Nếu bạn thích (fond) các câu chuyện cười về loài vật hoặc các sự kiện hàng ngày thì bạn là người theo kiểu hài hước kết nối.
- Hài hước kiểu giận dữ (aggressive humor). Điều này liên quan đến việc đá đểu (put-down) hoặc châm chích hướng đến cá nhân (insults targeted toward individuals). Đây là phong cách hài hước được sử dụng bởi rất nhiều cây hài giận dữ – những nghệ sĩ đá đểu, như Don Rickles hoặc Joan Rivers. Khi nó dự định để đe doạ (threaten) hoặc gây hại tâm lý (psychologically harm) đến người khác, đây là kiểu hài hước được sử dụng bởi những tay đi bắt nạt (bullies). Trong khi một số khán giả của thể loại này có thể cười được, những người khác cười để che dấu (cover up) cảm giác khó chịu (discomfort).
- Hài hước kiểu tự trào (self-enhancing humor). Đây là phong cách tự cười mình (laugh at yourself), như kiểu kể một câu chuyện hài hước khi điều gì đó không hay xảy ra với bạn. Cố gắng tìm kiếm sự hài hước trong mọi tình huống, và đưa bản thân vào mục tiêu của sự hài hước là cách tự nhiên rất tốt. Nó liên quan đến việc đối phó với căng thẳng. Jon Stewart từ chương trình Daily Show thường sử dụng phong cách tự cười mình bằng các kiểu câu như, “Có thể tôi chỉ không hiểu…” hoặc “tôi không phải là gã sáng láng nhất…”
- Hài hước kiểu tự vả vào miệng (self-defeating humor). Tự đẩy bản thân xuống một cách giận dữ hoặc phong cách “tôi thật tội nghiệp” được gọi là kiểu hài hước tự vả mình. Diễn viên hài như Rodney Dangerfild là ví dụ cho trường hợp này (“Tôi không nhận được sự tôn trọng”, “Tôi là đứa trẻ xấu xí”). Về mặt tâm lý, đây có thể là kiểu hài hước không lành mạnh (unhealthy form of humor), và đôi khi được sử dụng bởi những đối tượng bị bắt nạt (targets of bullies) để tránh bị tấn công – tự làm bản thân thành trò cười trước khi ai đó đẩy bạn xuống.
Nhà tâm lý học Rod Martin và các đồng nghiệp thực hiện nghiên cứu về các kiểu hài hước và phát triển Bảng Hỏi Các Kiểu Hài Hước, cái dùng để đo bốn kiểu hài hước trên.
Vì thế, khi chúng ta nói ai đó là người “rất hài hước”, chúng ta cần biết kiểu hài hước nào mà người đó có xu hướng sử dụng (prone to use) bởi vì phong cách hài hước sẽ tạo ra ấn tượng rất khác và có ảnh hưởng khác nhau với mỗi người.
(Lược dịch từ bài viết The 4 Styles of Humor của Tiến sĩ Ronald E Riggio – Psychologytoday)
